ORAL ONUR’UN KALEMİNDEN.. (HUDUT GAZETESİ)
Milli mücadeleyi kazanan Mustafa Kemal ve arkadaşları, Birleşik Devletlere Yunanistan'ın derhal Trakya'yı boşaltmasını istemişlerdir. Anadolu'da kazanılan zafer üzerine yapılan Mudanya Mütarekesi gereği bu boşaltmanın iki hafta içersinde gerçekleşmesi istendi.
Mudanya Ateşkes Antlaşması'nın hazırlıkları yapılmakta iken, Gazi'nin 2 Ekim 1922'de cepheden Ankara'ya geldiğini görüyoruz. Gazi Ankara'ya trenle gelmişti. Gazi trenden indi ve yürüyerek Meclis binasına gitti.,, Sonunda Meclis önüne varıldı. Orada bir Edirneli:
“Paşam, Edirne'yi kurtarın!” demiş ve Paşa hemen şu yanıtı vermişti:
“Hiç merak etmeyin, İstanbul ve Edirne kurtulmuştur.”
Birisi Yunanlıların Trakya'da savunma hazırlıklarından söz etti. Paşa cevap olarak:
“Trakya'yı savunacaklarına Atina'yı savunsunlar” buyurdular.
Trakya kasaba ve kentlerin teslim alınmasına Trakya Paşaeli Müdafaai Hukuk Derneği üyelerinden Şakir (Kesebir) (Edirnelidir, Köprülü sülalesindendir. Edirne Valiliği'nden sonra Ardahan ve Kars Valiliklerinde bulunmuştur. Türkiye Kredi Bankası Genel Müdürlüğü yapmış, Cumhuriyet'in 15'inci yıldönümünde Türkiye İstisat Bakanı olmuştur) vazifelendirilmiştir.
Trakya kasaba ve şehirlerinde Yunanlılar'ın kötü zulüm yapmaması ve yangınlara neden olmaması için tampon bölgelere müttefik devletlerin askerleri yerleştirilmişti.
Tekirdağ bölgesine İngiliz taburu, Kırklareli tarafına İtalyan ve Edirne'de Fransız askerleri yer almıştı. Trakya'yı teslim alacak olan trene 'Devir Teslim Treni' adı verilmişti.
Devir Teslim Treni 22 Kasım 1922'de sabahleyin Sirkeci'den 08.30'da hareket etti. Trende Trakya Paşaeli Cemiyeti Yönetimi, (Şakir Kesebir), Edirne Milletvekilleri ( Mehmed Şeref Aykut) ve Faik (Kaltakkıran), iki sinemacı, fotoğrafçılar, Bahriye Mektebi Bando Ekibi ve halk bulunuyordu.
Vagonlardan birinde “İstanbul'un Trakya'ya Hediyesi 1338” yazılı büyük bir bayrak asılı idi. Tren İstanbullular'ın alkışları arasında Sirkeci İstasyonu'ndan hareket ederken Bahriye Mektebi Bandosu da Halid Recep Bey'in bestelediği “Trakya Marşı”nı çalıyordu.
Edirne (24 Kasım 1922): Vilayet merkezi olması ve tahliye döneminde şehirdeki heyecanın artması münasebetiyle Müttefik Heyeti'nin gelişini müteakiben Edirne'ye bir miktar Fransız askeri gönderildi.
Şehir idari yönden Yunanlılar'ın elinde, asayiş ve düzenin temini cihetinden de Fransızlar'ın kontrolünde idi.
Edirne'deki Yunan idaresinden rahatsızlık duyan Türkler, Cemaat-ı İslamiye Reisi Yunanistan'a kaçmış olduğundan bunun üzerine yeni bir heyet teşkil olundu. Başkanlığına da Mustafa Nuri Efendi getirildi. Bu cemiyet halkın ihtiyaçlarının ve şehrin asayişini temininde önemli rol oynadı.
31 Ekim'de Yunan askeri tahliyesi tamamlandı. Mecidiye Köprüsü'nün yarısı Yunan, Yarısı Türkiye'de idi. Yunan askerlerinin şehirden ayrılmasından sonra bir araya gelen Türkler muvakkat bir idare teşekkül için bir heyet oluşturdular.
Sirkeci'den kalkan tren Trakya kasabalarını teker teker geri alıyordu. Tren Babaeski'ye geldikten sonra burada kamyonlara ve arabalara binilerek Edirne'ye doğru gidildi.
Şakir Kesebir başkanlığında heyet önce Vilayet binasına geldi. Burada Vilayet bayrak direğine (göndere) Türk Bayrağı çekildi. İstiklal Marşı çalındı ve Fransız askerleri selam verdi. Hava kararmıştı. Protokol ertesi güne kalarak Edirne'nin geri alınışı 25 Kasım 1922 olarak kabul edildi.
