Edirne Toplu Ulaşım Sistemi (ETUS) Başkanı Hakan Giyik, bir basın toplantısı düzenleyerek gazetecilere açıklamalarda bulundu. Maddi olarak çok büyük sıkıntı içinde olduklarını ve devletten yardım beklediklerini anlatan Başkan Giyik şunları sıraladı; “29 Nisan ile 17 Mayıs arası gerçekleşecek olan tam kapanma da zorunlu çalışan esnaf grubundayız çalışmaya devam edeceğiz. Bu süreçte araç sayılarını düşürdük, saatleri uzattık pandemiden dolayı. Bir seneden beri Çevre Şehircilik Bakanlığının Edirne Belediyesine destek amaçlı 3 aylık bir izni vardı, o destekten başka almış olduğumuz destekten başka destek alamadık. Büyük Şehir belediyelerine verilen yetki daha fazla, 5393 maalesef bu yetki olmadığı için bizde Edirne Belediyesinden esnaf olarak maalesef hiçbir destek alamıyoruz. Kanun buna izin vermiyor. Devletimiz bizim esnafımıza destek paketi de açıklamadı. Girdilerimiz çok fazla, araç parçalarımızı dolar bazında alıyoruz, doların geldiği nokta ortada. Arıza yapan aracımızı yaptıramaz hale geldik. Bu yüzden ciddi bir zararla karşı karşıyayız. Bir yıldan beri pandemi biter, destek alırız diye çalışanlarımızı, ortaklarımızı idare ettik. Bu 17-18 günlük süreç, bize piyango gibi çıktı bize. Zaten para kazanmıyoruz, bu süreçte esnaf ne yapar nasıl gelir sağlar bilemiyoruz. Zaten para kazanmıyoruz. Çok büyük sıkıntı içerisindeyiz. Çok zor durumdayız.
SÖZÜN BİTTİĞİ YERDEYİZ
Bütün personelimiz çok zor durumda. Çalışanlarımız kısa çalışma ödeneğinden faydalanıyor ama bin 500 lira gibi bir para alıyor. Bu neyine yetecek. Sözün bittiği yerdeyiz. Nasıl çıkılacak, nasıl yapılacak bilmiyoruz. 17 gün çalışacağız. Mazotu koyarız koyamayız çalışacağız. Bir istasyonla anlaşıp bu süreci idare edeceğiz. Büyük bir sıkıntı bekliyor esnafımızı. Biz zorunlu çalışıyoruz. Çalıştığımız sürede bunlarda borçlarımızın üstüne binerek, borç anlamında artı gider çıkıyor bize. Yolcu sayımız bir haftada bin 500 kişi daha aşağıya düştü, bunun parasal değeri 5 bin lira civarı. Bir kamu personelinin veya bir yöneticinin aldığı maaş bize günde gelmiyor. Gelenide 226 orta bölüp 221 çalışan var ona böleceğiz de anlaşılacağı gibi çok zor durumdayız. Hiçbir şekilde destek alamıyoruz. Devletimizin de bize bakış açısını anlamış değiliz. Devletimizin dediği her şeyi yapıyoruz. Bu insanlar 17-18 gün ne yapar. 17-18 gün çalıştıktan sonraki mazotu nasıl ödeyeceğiz. Gerçekten tükendik artık. Bizim devletimizden istediğimiz çok şey yok. Ücretsiz taşıdığımız yolculara el atsınlar. Bu geliri biraz yükseltsinler. Ya da ücretsiz biniş başına bize destek versinler ya da çalışanlarımızın SGK primlerini karşılasınlar. Bu sistem durmuyor çalışmak zorundayız. Edirne halkına hizmet etmek zorundayız. Bizim günde 70-75 bin yolcumuz var. Bugün geldiğimiz nokta 10 bin kişi. Hiç kimseyi de işten çıkarmadık. Tüm esnaf zor durumda ama biz zorunlu çalışıyoruz. Çalıştıkça daha çok zarar ediyoruz.17 günlük çalışma istemimizi de hazırladık. Tabii ki normal bir gün gibi olmayacak. Bankalar açık, biz de hizmetimize devam edeceğiz. Bazı hatlarda 2 saatte bir bazılarında bir saatte bir araçlar koyduk.
8 GÜZERGAHIMIZDA AKTİF OLACAĞIZ
Vatandaşlarımıza da buradan sesleniyoruz. Saatlere uygun hareket ederlerse hem aracı kaçırmamış olurlar hem de şikayet olmaz. 8 güzergahımızda aktif olacağız. Bazı güzergahlara 2 bazılarına 3 araç koyduk. Şu anda 72 araç çalışırken, 17 günlük tam kapanmada günlük 24 araçla çalışacağız. Çalıştığımız süreçte yaktığımız mazotu karşılayamayacağız onu biliyoruz. Elimizden geldiği kadar hizmet etmeye çalışıyoruz. Belki Edirne halkından kızanlar var bize, Türkiye genelinde sıralamadayız biz toplu taşımada. Çok kaliteli hizmetler veriyoruz. Başka illere gidilip görülebilir. Devletin her istediğini yaptık biz. Engelliye uygun araç evet, teknik belgeli araç evet, kurumsallaşın kurumsallaştık her istediğini yaptık. Ama biz de maddi anlamda destek bekliyoruz.
Banka kredilerini öteledik ama faizi öteledik. Bunun faizini almasın devlet bizden. 25 bin lira Esnaf Kredi Kooperatifi destek verdi ilk taksitlerde daha çaktık. Gelir yok ki. Bunu ötelesin ama faizsiz ötelesin. Türkiye genelinde faaliyet gösteren 22000 özel halk otobüsü esnafları, aileleri ve çalışanları zor durumdadır.
Salgının başından beri kendi imkanları ve kısmen belediyelerden aldıkları desteklerle toplu taşıma hizmetini sürdüren esnaflarımızın, acil tedbir alınmaz ise iflasları kaçınılmazdır.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ SUNDU
İçinde bulundukları bu zır durumdan kurtılmak için çözüm önerileri de sunan Giyik şunları ifade etti; “Sektörümüzün ve çalışanlarımızın mesleğini, tek geçim kaynağı olan otobüslerini kaybetmemeleri için alınması gereken acil tedbirler; 7144 sayılı kanunun 14. maddesinin 5393 sayılı kanuna tabi belediyeleri, oda, dernek ve şirket bünyesinde faaliyet gösteren esnaflarımızı da kapsayacak şekilde acilen yeniden düzenlenmesi. Salgından etkilenen esnaflarımıza belediyelerin destek verebilmeleri için çıkartılan 7244 sayılı kanunun süresinin salgın bitene kadar uzatılması, ücretsiz hizmet yaptırılan tek özel sektör olan özel halk otobüsü işleticileri sadece yolcu gelirine dayalı çalıştıklarından günlük yüzde otuzlara ulaşan ücretsiz taşîma nedeniyle zor durumdadır. İstisnalar hariç (şehit yakınlarımız, gazilerimiz, güvenlik güçlerimiz) diğer tüm ücretsiz binişlere, biniş başına Türkiye genelini kapsayacak sabit bir fiyat belirlenerek elektronik ücret toplama sistemi verilerine göre esnaflarımıza ilgili bakanlıklar tarafından ödenmesi ya da yine elektronik ücret toplama sistemi verilerine göre aylık gelir desteğinin ücretsiz taşımayı karşılayacak şekilde arttırılması, ikisi de olmuyorsa yapılan gelir desteği ödemesi kadar ücretsiz taşıma yapılmasının sağlanması, Toplu taşımada kullanılan akaryakıtta ÖTV ve KDV indirimi uygulanması, Vergi, SGK, Bağkur primlerinin salgın bitene kadar Devlet tarafından karşılanması, Kamu ve özel bankalara olan tüm kredi borçlarının faizsiz ertelenmesi,Kısa çalışma ödeneğinin kapsamının genişletilmesi ve salgın bitene kadar devam ettirilmesi, Yeni araç alımlarında KDV muafiyeti getirilmesi. Taleplerimizin dikkate alınması, yüz binlerce insanın geçim kaynağı olan büyük bir sektörün yok olmasını engelleyecektir. Durum gerçekten vahimdir. Kamu hizmeti yapan özel halk otobüsleri hizmeti aksatmamak için borçlanarak, elinde avucunda ne varsa satarak bugünlere gelmiştir. Artık sözün bittiği ve kelimelerle anlatılamayacak derecede zor durumda olan esnaflarımızın, Devletimizin desteğine ve yapacağı düzenlemelere acil ihtiyacı vardır. Sayın Cumhurbaşkanımızın sektörümüzün yok olmasına müsaade etmeyeceğini umut ediyor saygılar sunuyoruz.”
Hasan Boyacıoğlu
