Restorasyonunun büyük kısmı biten Tarihi Edirne Belediye Başkanlığı binası, restore edilen yerlerin inceliği ve sanatsal yapısı hayran bıraktı.
Türkiye’nin Belediye Binası olarak yapılan ilk yapısı olan tarihi belediye binası, uzun süredir restore ediliyor. Edirne belediyesi tarafından Atatürk Kültür Merkezi’nin yapılmasıyla birlikte belediyenin kültür hizmetleri, belediye meclis toplantılarının yanı sıra bazı birimlerin buraya taşınmasıyla tarihi binada bir yenileme çalışması başlamıştı.
Tarihi binanın kapılarından, merdivenlerine kadar bir çok alanında yapılan restore, binanın kendisini göstermesini sağlamış. Özellikle önceki yıllarda özel kalem ve sekreterlerin bulunduğu ikinci katın girişi geniş ve ferah bir şekilde bırakılması, gelen konukların bekleme sürelerinde bu binanın görkemli işlemelerini izlemesi sağlanmakta.
Başkanın makam odası için de önceki meclis salonu kullanılmış. Özellikle ahşap tavanlar, restorasyonla birlikte güzelliği net bir şekilte ortaya çıkmış. Tarihi binanın bugüne kadar gelen eski masa ve sandalye gibi eşyaları da kurtarılarak, yine bu odalarda kullanılmakta. Binanın yenilenmesinin ardından görüntüsü görenleri hayran bıraktı.
EDİRNE BELEDİYE BİNASI TARİHÇESİ
Saraya bağlı Osmanlı Devleti yönetimi, yerel sorunların giderilmesinde büyük güçlüklerle karşılaşmaktaydı. 1800'lü yılların başında Avrupa Devletleri’yle ilişkilerini güçlendiren Osmanlı Devleti, burada kent yönetiminde kendisi için yeni bir model olan belediye teşkilatı ile tanıştı.
1854 yılında, İstanbul Beyoğlu altıncı dairesinde, meclis üyeleri arasında yabancı uyrukluların da bulunduğu ilk belediye teşkilatı oluşturuldu ve belediye hizmetlerinin verilip verilemeyeceği denendi. Bilindiği kadarıyla müstakil olarak Belediye Teşkilatı Edirne'de kuruldu.
Edirne Belediyesi, Hicri 1284, Miladi 1867 tarihinde Cemaziyel Evvel-1280, M.1863 tarihli (Vilayet dahilinde olan şehir ve kasabalarda teşkil olunacak Daire-i Belediye Meclisleri’nin düzenleme şekli ve memurlarının görevleri hakkında) talimata uyularak Edirne Valisi Hurşit Paşa zamanında kurulmuştur.
Edirne'nin ilk belediye başkanının kim olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Ancak kaynaklar ilk belediye başkanı olarak Hicri 1287, Miladi 1870 tarihli ilk Edirne Salnamesi’nde Hayri Efendi olarak gösterilmiştir.
Kaynaklardan edinilen bilgilere göre, belediyenin kurulduğu yıllarda hizmet verebilecek bir binası bulunmamaktaydı. Bu nedenle Edirne Belediyesi, kuruluşunun ilk zamanlarında çalışmalarını şimdiki Tümen Binası’nın yerindeki Halilpaşa ve Gümrük Binası’nın birkaç odasında sürdürmüştür. Daha sonraları 1898’de başkan seçilen Cezzar Dilaver Bey ilk iş olarak belediye binası yaptırmayı düşünmüş ve uygulamaya geçmiştir. Bu binanın, Batı ülkelerinden Fransa’nın başkenti Paris Belediyesi’nin küçültülmüş modeli olduğu söylenmektedir.
1898 yılında temeli atılan şimdiki Edirne Belediye Başkanlığı Binası, iki yıl sonra 1900 yılında tamamlanmıştır. Projesi, Edirne Harbiye Okulu'nda öğretmen olan ve aynı zamanda belediyenin mühendisliğini de yapan Nazif Akanlar tarafından çizilmiştir. Aynı yıllarda Kaleiçi Semti’nin imar planını hazırlamış olan Nazif Akanlar'ın, mevcut su yolarının iyileştirilmesi ve yeni tesisatın yapılmasında üstün gayretleri olmuştur.
Belediye Binası, bilindiği kadarıyla 5000 liraya mal olmuştur. Altlı üstlü birer büyük salon ile 10 odadan ibaret olan belediye binasının yapımı sırasında belediyede para olmadığından şehrin zenginlerinden yardım alınmak suretiyle inşaatına başlanmıştır. 1900 yılında da hizmete açılmıştır.
Dilaver Bey, binanın dekorasyonunu, açılış için verilen baloda elde edilen parayla yapmıştır. Dilaver Bey sanatsever bir kişi olduğundan ressamlara tablolar yaptırmıştır. Bu arada, savaşlarda Türk yiğitliğini simgeleyen tarzda tablolar yapan Güzel Sanatlar Okul Müdürü Hasan Rıza Bey’in büyük ebattaki tablolarını satın alarak hem odaları süslemiş, hem de düşünüş yenilikleri getirmiştir. O günden bugüne oldukça uzun bir süre geçmesine rağmen tablolar halen Edirne Belediyesi’nin duvarlarını süslemektedir.
BULGAR İŞGALİNDE BULGAR KRALI BU BİNADA KALMIŞ
Edirne Belediye Başkanlığı Binası, işgal yıllarında bazı devlet adamlarının konaklamak için tercih ettikleri yer olmuştur. Bulgar işgali sırasında, Bulgar Kralı Ferdinand belediye binasında konaklamıştır. Bu süre içinde belediye hizmetleri sanat okulunda sürdürülmüştür. Yunan işgali sırasında da Yunan Kralı Konstantin’in oğlu Kral I. Aleksandros (1 Ağustos 1893 - 25 Ekim 1920), 1917-1920 arasında hüküm süren Yunanistan kralı belediye binasında kalmıştır. Sultan Mehmet Reşat da 1910 yılında Edirne'ye yaptığı ziyarette de aynı mekânı kullanmıştır.
ATATÜRK BU BİNADA KONUK EDİLMİŞTİ
Ayrıca Atatürk, Edirne’yi ziyaret ettiği 21-25 Aralık 1930 tarihinde bu binada misafir edilmiştir. Bu tarihi anıyı saklayan odanın aynen korunması sağlanmakta, o güne ait resim, eşya ile Atatürk’ün Edirne’ye gelişi ile ilgili fotoğrafları sergilenmek suretiyle belediyece 21 Aralık 1978 günü Atatürk Odası olarak düzenlenmiş ve ziyaretçilere açılmıştır.
Gözde Kabasakal
