Türkiye’nin ilk sigara tazminat davasına 25 yıl önce önderlik eden Prof. Dr. Celal Karlıkaya ve Av. Rıfat Çulha, Edirne Tabip Odası’nda düzenlenen basın toplantısında, sigara şirketlerine karşı kazanılan 500 bin TL’lik tazminat kararını değerlendirdi. Karlıkaya, "Bu dava, halk sağlığı mücadelesinde tarihi bir dönüm noktasıdır. Ancak daha çok sayıda davaya ihtiyaç var. İnsanlar sigara lobilerinin gücü karşısında yalnız bırakılmamalı" ifadelerini kullandı.
Edirne Tabip Odası Başkanı Karlıkaya, sigara ile ilgili açılan davaların büyük çoğunluğunun ya sonuçsuz kaldığını ya da yeterince desteklenmediğini belirterek, "Bu karar önemli bir kazanım olsa da, toplumun sigara karşıtı davalara verdiği destek sınırlı. Kamuoyu baskısı olmadan bu tür davalar yeterince dikkate alınmıyor. Oysa ki sigara sadece bireysel değil, toplumsal bir sorun" dedi.
SİGARA ŞİRKETLERİNE 500 BİN TL'LİK MESAJ MI?
Karlıkaya’nın ifadesine göre, Türkiye’de sigara nedeniyle açılan davaların çoğu, sigara lobilerinin baskısı ve uzun yargı süreçleri nedeniyle başarıya ulaşamıyor. 500 bin TL gibi bir miktar, ilk bakışta büyük görünse de, sigara şirketlerinin yıllık kazançları düşünüldüğünde oldukça sembolik bir rakam. Bu durum, bazı uzmanlar tarafından "geç kalmış ve yetersiz bir adalet" olarak yorumlanıyor.
Edirne’de 25 yıl önce başlatılan dava sürecinde yaşanan zorluklar, bugün hâlâ devam ediyor. Karlıkaya, "Biz bu mücadeleyi başlatan ekip olarak, yalnızca bir kazanımla yetinemeyiz. Bu karar, sigara şirketlerine karşı atılan ilk büyük adım olabilir ama daha çok dava açılmalı, daha güçlü adımlar atılmalı" diyerek, toplumsal farkındalığın yetersizliğine dikkat çekti.
”HALK SAĞLIĞI DAVALARI İTİBARSIZLAŞTIRILIYOR"
Basın toplantısında konuşan Karlıkaya, sigara mağdurlarının çoğunun hak arama süreçlerinde yetersiz kaldığını ve bu konuda bilinçlendirme çalışmaları yapılması gerektiğini söyledi. "Davalar, yalnızca mağdurların değil, toplumun ortak sorunu. Ancak sigara lobilerinin kamuoyunda yarattığı algı, bu davaların önemini küçültüyor" dedi.
Karlıkaya’nın açıklamalarına göre, Türkiye’de sigara ile ilgili açılan davaların önündeki en büyük engellerden biri, mahkeme süreçlerinin yavaşlığı ve maliyetli oluşu. Ayrıca, sigara şirketlerinin medya ve kamuoyu üzerindeki etkisi, bu davaların hak ettiği dikkati görmesini engelliyor.
“BU BAŞLANGIÇ OLMALI"
Toplantıda, sağlık çalışanlarına ve halk sağlığı uzmanlarına yönelik bir çağrı da yapıldı. Karlıkaya, "Göğüs hastalıkları servislerindeki hastaların yarısından fazlası sigaraya bağlı rahatsızlıklardan muzdarip. Doktorlar olarak bizim görevimiz yalnızca tedavi etmek değil, aynı zamanda önlem almaktır. Sigara ile mücadele davaları, bu önlemin bir parçasıdır" dedi.
Ancak bu davaların başarıya ulaşması için daha geniş bir kamuoyu desteği gerektiğini vurguladı. "Eğer bu süreç, bireysel mücadelelerle sınırlı kalırsa, sigara şirketlerinin gücü karşısında etkisiz kalacaktır. Toplum olarak bu davalara sahip çıkmalı, kamuoyu oluşturmalıyız" diye ekledi.
Sigara şirketlerine karşı alınan tazminat kararı, hem yargı sistemi hem de halk sağlığı açısından bir dönüm noktası olarak görülse de, eleştiriler de eksik değil. Uzmanlar, bu kararın sembolik öneminin ötesinde, sigara şirketlerinin gerçek anlamda caydırılması için çok daha kapsamlı yasal düzenlemeler ve daha büyük cezaların gerektiğini savunuyor.
Bu dava, bir kazanım olsa da, toplumun sigara mağdurlarına karşı ilgisizliği ve kamuoyu oluşturma eksikliği, gelecekte benzer davaların başarısını tehlikeye atabilir. Sigara lobilerinin gücü karşısında, bireysel çabaların yeterli olmayacağı ortada. Türkiye’nin, bu konuda daha cesur adımlar atarak halk sağlığı mücadelesinde örnek bir ülke haline gelmesi bekleniyor.
Mert Hamarat
