UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan ve Osmanlı-Türk mimarisinin en önemli eserleri arasında gösterilen Edirne Selimiye Camii, devam eden restorasyon çalışmalarıyla yeniden gündemde. Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada restorasyon sürecine ilişkin ciddi uyarılarda bulundu.
Ortaylı, Selimiye’nin kubbesinde ve iç mekân süslemelerinde yer alan yazıların, 16. yüzyıl hattatlarından Hasan Çelebi’ye ait olduğuna dikkat çekti. Ünlü hattatın, dönemin meşhur sanatçısı Ahmed Şemseddin Karahisari’nin öğrencisi olduğunu hatırlatan Ortaylı, “Bu yazılar, Karahisari ekolünün en nadide örnekleridir. Mutlaka korunmalı ve herhangi bir modern müdahaleye izin verilmemelidir” ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Ortaylı, açıklamasında şu önerilere yer verdi:
Selimiye’deki tarihi yazılar olduğu gibi muhafaza edilmeli.
Günümüz hattatlarının imzaları veya yeni yazıları camiye eklenmemeli.
Restorasyon kurullarında hat sanatı ve tezyinat alanında uzman akademisyenler mutlaka bulunmalı.
Yazılarda görülen imla hataları düzeltilmeli; yanlışların “tarihî” diye korunması, anlam bütünlüğünü bozduğu
için doğru değil.
Hat ve süsleme konusundaki kararlar, yalnızca bu alanın uzmanları tarafından alınmalı.
Ortaylı, restorasyonun yalnızca mimar, mühendis veya sanat tarihçilerinin kararlarıyla yürütülmesinin eksik kalacağını belirterek, “Kültürel varlıklarımızı korumak, onları aslına uygun onarmakla mümkündür. Aslı bozularak yapılan restorasyon, eserin ihyası değil imhasıdır” dedi.
Açıklamasında yetkililere çağrıda bulunan Ortaylı, restorasyona ilişkin üst kurul tarafından verilen kararın iptalini ve bilimsel ölçütlere uygun, uzman görüşlerinin dikkate alındığı yeni bir değerlendirme süreci başlatılmasını istedi.
Edirne’nin simgesi olan Selimiye Camii, daha önce de restorasyon süreçleriyle gündeme gelmişti. Ortaylı’nın çıkışı, bu kez camideki hat sanatı ve yazıların geleceği konusundaki tartışmaları yeniden alevlendirdi.
Mert Hamarat
