Atatürkçü Düşünce Derneği Edirne Şubesi Yönetim Kurulu'nun yayınladığı mesajın devamında şunlar kaydedildi:
"Osmanlı Ordusunun 15. Kolordusu, müttefik güçler (Almanya, Avusturya-Macaristan) ile birlikte Rus İmparatorluk Ordusuna karşı Galiçya Cephesinde çarpışmıştır (Ağustos 1916- Ağustos 1917).
Galiçya Cephesi, I. Dünya Savaşı’nın (1914-1918) başlarında Rusya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu arasında meydana gelen çatışmalar dizisinden oluşan cephedir. 1914 yılında savaş başlayınca Ruslar Galiçya'yı işgal ettiler. 1915 yılında Almanlarca takviye edilen müttefik güçler, Rusları mağlup ederek tekrar Galiçya'yı ele geçirdiler.
1.Dünya Savaşındaki müttefikimiz olan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’na bağlı bir eyalet olan Galiçya; doğusunda Rusya, kuzeyinde Polonya, güneyinde de Karpat dağlarının bulunduğu yaklaşık 80.000 m² verimli ve yeraltı zenginlikleriyle meşhur bir kara parçası olup, daha savaşın ilk günlerinde Rusya’nın saldırısına uğramıştır. 26 Ağustos 1914’te başlayan ve 11 Eylül 1914’te biten savaşta, Ruslar galip gelmiş ve cephe hattı yaklaşık 50 km yarılarak tüm Avusturya-Macaristan toprakları savunmasız hale gelmiştir. Yaklaşık yüzbin askerini Rusya’ya esir olarak veren Avusturya-Macaristan ordusu, yine bu savaşta ordusu içerisinde bulunan Slav ırkından olan binlerce askerinin Rus tarafına geçmesine engel olamamıştır.
Müttefikimiz olan Almanların isteğiyle bir kolordu oluşturularak Galiçya Cephesine gönderilmesine karar verilmiş ve bu bağlamda oluşturulan 15. Kolordu bünyesinde çoğu Çanakkale’de savaşmış yaklaşık 33.000 kişilik bir kuvvet hazırlanmıştır.
Tamamı 32 yaş altı olarak seçilen bu göz kamaştırıcı kolorduya komutan olarak yine Çanakkale Cephesinde aktif görevler almış Yakup Şevki Paşa atanmıştır. Çanakkale’den kısım kısım Keşan ve Şarköy civarlarına getirilerek büyük bir gizlilik içinde tüm eksiklikleri giderilen Kolordu, Galiçya’ya doğru yola çıkarılmak üzere hazır edilmiştir. 21-22 Temmuz 1916 tarihinde ilk sevkiyat Edirne’ye bağlı Uzunköprü tren istasyonundan başlamıştır.
Çanakkale zaferi üzerinden yaklaşık 6 ay geçmiştir ve o zor günlerden sonra Mehmetçikler evlerine dönmenin hayali yerine, daha önce adını bile duymadıkları, bilmedikleri bir cepheye doğru yola çıkmışlardır.
Mehmet Şevki Yazman “Kumandanım Galiçya Ne Yana Düşer” adlı eserinde bu anı şöyle dile getirmiştir. “…. Temmuzun 21. Günü güneş ufuktan yükselirken trenimiz istasyondan hareket etti. Ne bir yolcu edenimiz, ne de bir mendil sallayanımız var. Mahzun değil fakat düşünceli olarak istasyonu terk ediyoruz. Kimbilir kaç kişi şu ismini bile yeni duyduğumuz Galiçya’dan tekrar ana yurduna dönecek, buraları görecekti. Kara tren bütün sürati ile bizi bilmediğimiz meçhul diyarlara doğru çekip götürüyordu. Bir iki saat sonra Bulgar hududuna geldik. Meriç’i geçtik, ecnebi topraklarına ayak bastık. Balkan harplerinin acısı henüz geçmemişti. Ne Bulgarlar bize, ne biz Bulgarlara dost gözüyle bakamıyorduk. Ama müttefikimiz oldukları için iaşemizi temin ediyorlardı.”
İlk kafile ve arkadan gelecek olan diğer kafilelerle birlikte yaklaşık 33.000 Türk Askeri Edirne’den sonra Bulgaristan-Sırbistan ve Avusturya topraklarını geçip Polonya’ya ulaşıncaya kadar hep aynı duyguları yaşayacak ve aynı bilinmezliklere doğru yol alacaktır.
Galiçya’ya ulaşan ve 15. Kolordu 19 ve 20. Tümenlere ayrılarak Alman Güney Ordusuna bağlı olarak ağırlıklı olarak Avusturya-Macaristan askerleri ile birlikte cephede konuşlanmışlardır.
Mehmetçikler 19 Ağustos 1916’da düşmanla ilk sıcak teması sağlamış ve o tarihten sonra artarak devam eden Rus saldırılarına karşı cansiperane şekilde karşı koymuşlar, Çanakkale savunmasının bir benzerini Galiçya’da göstermeye başlamışlardır. Cephe hattında çok şiddetli çarpışmalar olmakta, Türk şehit ve gazilerine her gün yenileri eklenmekte, ayrıca Anadolu’dan sürekli olarak takviyelerle eksilen birlikler tamamlanmaktadır.
Galiçya Cephesinde görevli 15. Kolordu Komutanı Yakup Şevki Paşa’nın yerine, 18 Kasım 1916’da Çanakkale’nin bir başka kahramanı General Cevat Paşa atanmış ve askerimizin Galiçya Cephesinden ayrıldığı Ağustos 1917’ye kadar görevde kalmıştır. Onun döneminde de Türk askeri üstün başarı ve hizmetlerine devam etmiştir.
1917 yılı Ağustos ayında 12.000 şehit vererek yurda dönmek üzere hazırlanan Osmanlı askeri, o yabancı topraklarda bıraktıkları arkadaşları için kendi imkanlarınca bir şehitlik anıtı yaparak üzerine; “Ey yolcu! On iki ay düşmanına cansiperane göğüs gerdikten sonra Onu kendi vatanına kadar kovan 20. Türk Tümeninin aziz şehitlerini hürmetle selamla! Vatan haricinde hayatlarını kaybeden bu kahramanların ruhlarına Fatiha gönder!” yazarak arkadaşları için son görevlerini yerine getirmişlerdir.
Türk askeri cephede öylesine kahramanlıklar, öylesine fedakârlıklar göstermiştir ki, Alman ve Avusturya kumanda kademesi Türklerin bu üstün savaş yetenekleri karşısında hayranlıklarını her fırsatta dile getirmişlerdir. Savaş alanında ki birçok kritik mevziiye, tepeye Türklerin ismi verilmiş ve tüm savaş boyunca resmi yazışmalarda dahi bu isimler kullanılmıştır. Türk tarafının hiçbir talep ve isteği olmadan Cevattepe, Rızatepe, Onbaşı Ahmet Deresi gibi isimler, savaş meydanındaki tüm askerler tarafından sürekli dillendirilmiş ve savaş boyunca bu durum devam etmiştir.
Yaklaşık 1 yıl süren Galiçya macerası Osmanlı için 1917 yılının ağustos ayında son bulmuştur. 12 ay boyunca Galiçya dağlarında Alman Güney Ordusu’na bağlı olarak Ruslara karşı savaşan kahraman Türk askeri, bu süre zarfında 12.000 civarında şehit vermiştir. Bugün Polonya ve Ukrayna toprakları içerisinde bulunan şehitliklerin birçoğunun yerleri kaybolmuş ve yok edilmiştir. Özellikle 2. Dünya Savaşı sırasında Ruslar Türk şehit mezarlarını bilinçli bir şekilde intikam alırcasına bölgeden silmeye çalışmışlardır. Son yıllarda yapılan çalışmalarla 6 şehitliğin yeri tespit edilmiş basit yapılarla da olsa Türk Şehitliği olduğuna dair ibareler yerleştirilmiş ve düzenlemeler yapılmıştır.
Çanakkale’den sonra Galiçya dağlarında Türk’ün azmi ve savaş kabiliyeti Rus Ordusunun ve dolayısıyla Rusya’nın sonunu hızlandırmıştır. Galiçya savaşları dönemi olan 1916 yılında Alman Kara Kuvvetleri Komutanı olan ve 1925 yılında Almanya Cumhurbaşkanlığına seçilen Paul Von Hindenburg için Mustafa Kemal Paşa, Karlsbad Günlüğü’nde 14 Temmuz 1918 tarihinde yazdığı anılarında “Eğer Hindenburg Türk ordusunun yardımıyla Galiçya Dağlarında ilerleyen Rus hücumlarını geri çevirmeseydi, Hindenburg Hindenburg olamazdı” notunu düşmüştür.
Atatürkçü Düşünce Derneği Edirne Şubesi Yönetim Kurulu olarak, Galiçya Muharebesinin 105. Yıldönümünde, Galiçya’daki Türk askerinin üstün başarısı sayesinde Rus Ordusunun ilerleyişi durdurularak kaybedilen toprakların geri kazanılması ile Çarlık Rusya’sının yıkılmasına ve Kurtuluş Savaşında bize en büyük desteği veren ülke olan Sovyetler Birliğinin kurulmasına sebep olan Çanakkale ve Galiçya Şehitlerimizi saygı minnet ve rahmetle anıyoruz."
Gözde Kabasakal
