Türkiye’de 118 yıldır kesintisiz belediye binası olarak kullanılan tek tarihi bina olan Edirne Belediyesi’nin envanterinde yer alan ve 1900’lü yılları yansıtan yağlıboya tablolardan 5 tanesi restorasyonunun yapılması için Türkiye Büyük Millet Meclisi Milli Saraylar Genel Sekreter Yardımcılığı Teknik ve Restorasyon Uygulamalar Başkanlığı’na gönderildi. Bu tabloların içerisinde Şehit Ressam Hasan Rıza’nın “Osmanlı’nın Rumeli’ye Geçişi”, 1903-1904 yıllarında yaptığı “Karlı Bir Havada Geyikler” isimli tabloları ile Ressam Hasan Mehmed’e ait olan “Kızıldeniz Manzarası”, Ressam Topçu Kaymakamı Reşid’e ait “Geyikli Manzara” ile Ressam O. Kurkdjian’in 1902 yılı Edirne Belediye Meclis Üyelerini resmettiği tablolar yer aldı.
Tablo ve Restorasyon Atölye Sorumlusu Restoratör Hatice Biga, Edirne Belediye Başkanlığı tarafından gönderilen 5 tablodan “Kızıl Deniz” ve “Karlı Havada Geyikli” isimli tabloların restorasyonunun tamamlandığını söyledi. İçlerinde Şehit Ressam Hasan Rıza’nın resimlerinin de olduğu tabloların çok değerli olduğuna dikkat çeken Biga, “Bu yıl farklı bir uygulamaya gittik. Edirne İmajbet Belediyesi’nin gönderdiği tabloları öne aldık. Bu tablolara zaman ayırarak çalışmalarımızı yürütüyoruz. Tablolardan 2 tanesinin restorasyonu tamamlandı. Diğer 3 tablo da belgeme aşamasında. Tabloları fotoğraflarla belgeliyoruz. Kızıl ötesi ışınlar ile mikroskop kullanarak, tablolar üzerindeki aşınmaları tespit ediyoruz. Çalışmalarımızı 7 kişilik bir ekiple büyük bir titizlikle yürütüyoruz” dedi.
Çerçevelerin de restorasyonun ayrı bir birimde gerçekleştirildiğini ifade eden Biga, “Edirne Belediyesi’nden gelen Ressam Topçu Kaymakamı Reşid’e ait “Geyikli Manzara” isimli tablomuz şuanda temizlik aşamasında. Tablolar atölyeye geldiği andan itibaren ilk olarak belgeleme çalışmasını gerçekleştirdik. Tablolar ilk etapta ultraviyole lambalarla yan ışık çekimleri, eğimli ışık çekimleri gibi farklı çekim teknikler ile belgeleme aşamasından geçiyor. Restorasyon çalışmasına daha sonra başlanıyor. Şu anda Ressam Topçu Kaymakamı Reşid’e ait “Geyikli Manzara” isimli tablonun temizlik aşamasındayız. Daha sonra dolgu çalışmalarını ve estetik çalışmalarını gerçekleştireceğiz. Tabloların arka taraf temizliğini yaptıktan sonra nem ile sabitleme işlemi yapıyoruz. Tabloların arkasına restorasyonları tamamlandıktan sonra bir koruma paneli uygulanacak. Böylelikle tablonun duvardan alacağı nemi, içeri girecek olan atmosferi, kiri önlemesi sağlanacak” diye konuştu.
Tabloların restorasyonunun yapıldığı atölyelere giden Edirne Belediye Başkan Yardımcısı Dr. Ertuğrul Tanrıkulu, Hasan Rıza’nın eserlerini ve diğer tarihi tabloların çok değerli eserler olduğunu belirterek, “Edirne Belediyesi olarak sanata ve sanatçıya çok değer veriyoruz. Tabloların restore edilerek geleceğe taşınması bizim için çok önemli. Hasan Rıza’nın Edirne’deki varlığı ise bizim için övünç kaynağı” dedi.
“GÖREVİMİZ BU EŞSİZ MİRASI SONSUZA KADAR KORUMAK”
Tabloların iki kurum arasında yapılan görüşmeler neticesinde restorasyon için Milli Saraylar’a gönderildiğini belirten Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan, bu eşsiz tabloların titizlikle korunmasına devam edileceğini söyledi. Gürkan, “Çağdaş Türk Sanatı’nın en önemli isimlerinden bir olan Şehit Ressam Hasan Rıza savaş betimlemeleriyle dikkat çekmiştir. "1896 yılında resmettiği 'Fatih'in Gemileri Karadan Yürütmesi', 'Osmanlı'nın Rumeli'ye Geçişi', 1903 yıllarında resmettiği 'Havuz Başında Gergef İşleyen Kızlar', 1903-1904 yılında resmettiği tahmin edilen 'Kuzular' ve 'Karlı Bir Havada Geyikler' isimli tablolar ziyarete gelenleri büyülemeye devam etmektedir. Hasan Rıza gibi bir ressamın Edirne'de yaşamış olmasından ve onun tablolarının Edirne Belediye binasının duvarlarında yer almasının gururu içerisindeyiz. Yüzyıl önceki yaşamı, çekilen acıları, zaferleri ve yenilgileri resmeden ünlü ressam Hasan Rıza'nın maalesef çok az sayıda tablosu günümüze ulaşmıştır. Böylesi değerli bir ismin bize bıraktığı bu eşsiz mirası sonsuza kadar korumak, bu değere sahip çıkmak ise bizlerin en birincil görevidir” dedi.
“EDİRNE’NİN HOŞGÖRÜSÜNÜ YANSITIYOR”
Şuanda restorasyonda olan ve 1902 yılındaki Belediye Meclisi’ni anlatan Ressam O. Kurkdjian’in tablosuna dikkat çeken Gürkan, “1902 yılı meclisi 6’sı Müslüman 6’sı Gayrimüslüm ve tabloda o dönemde Edirne’de yaşayan 1 Bulgar,1 Romen,1 Ermeni,1 Musevi,1 Rum ve 1 İtalyan Belediye Meclis üyesi bulunmakta. 1902 yılı meclisi Edirne’nin hoşgörüsünü, Edirne’nin demokrasi anlayışını anlatmaktadır. Söz konusu tablo o dönemde kentte renk, dil ayrımı gözetmeksizin yaşandığını gösteriyor. Benim inancımdan, benim dinimden, benim kökenimden denmeden herkese söz hakkı verildiği bir meclisi yansıtmakta. İşte tabloda da göründüğü gibi biz böylesine bir tarihe, böylesine hoşgörülü insanların yaşadığı bir kente, bir kültüre sahibiz” dedi.
RESTORASYON YIL SONUNA KADAR SÜRECE
Edirne Belediyesi’ne ait 5 yağlı boya tablo, resim ve çerçeve olarak 2 ayrı birimde restorasyon ve konservasyon çalışmasına tabi tutuluyor. Yetkililer tabloların tüm restorasyon işlemlerinin yıl sonuna kadar sürmesinin tahmin edildiğini belirttiler.
Restorasyon ve konservasyon işlemlerinin ardından her bir tablo için Türkiye Büyük Millet Meclisi Milli Saraylar Genel Sekreter Yardımcılığı Teknik ve Restorasyon Uygulamalar Başkanlığı tarafından tablolarla ilgili bir rapor hazırlanarak tablolarla birlikte belediyeye teslim edilecek.
